Czy trzeba mieć przy sobie dowód osobisty: obowiązek czy mit?

Rocznie wiele Polaków zadaje sobie to pytanie, jednak mało kto zna obowiązujące regulacje. Polskie przepisy określają, że każdy pełnoletni obywatel Rzeczypospolitej Polskiej ma obowiązek posiadania dowodu osobistego.

Dowód osobisty jest podstawowym dokumentem, umożliwiającym stwierdzenie tożsamości oraz polskiego obywatelstwa. Wniosek o dowód osobisty trzeba złożyć w urzędzie gminy. Niemożliwe jest ubieganie się dowód osobisty online.

Dokument ten okaże się niezbędny podczas wizyty w urzędzie, na poczcie czy w banku, ułatwia także podróżowanie za granicę. Czy jednak zawsze trzeba nosić dowód osobisty przy sobie?

Kiedy trzeba mieć przy sobie dowód osobisty?

Chociaż dowód osobisty trzeba posiadać, nie istnieje w Polsce prawo, które nakazywało by noszenie go przy sobie podczas każdego wyjścia z domu. Nic dziwnego – ciężko wyobrazić sobie noszenie tak ważnego dokumentu przy okazji każdego spaceru czy wyjścia do sklepu.

Jednak, istnieje wiele okoliczności, kiedy dowód osobisty może okazać się niezbędny lub przynajmniej pomocny przy zapobieganiu wielu nieprzyjemnym okolicznościom. 

Jakie okoliczności wymagają posiadania dowodu osobistego?

Należy pamiętać, że istnieją sytuacje, w których okazanie dowodu osobistego może okazać się niezbędne. Warto mieć go przy sobie podczas długich podróży, zarówno krajowych jak i zagranicznych.

Okazania dowodu osobistego mogą wymagać funkcjonariusze Straży Granicznej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego czy Straży Miejskiej. Wylegitymowania w każdej chwili może jednak zażądać też policjant – obowiązkiem jest wówczas okazanie mu właściwych dokumentów. 

Dowód osobisty może okazać się przydatny podczas codziennego przemieszczenia się po mieście – jeśli nie dokonasz zakupu biletu w komunikacji miejskiej, kontroler ma prawo zażądać od Ciebie okazania dowodu osobistego, aby móc wypisać wezwanie do zapłaty.

Posiadanie przy sobie dokumentu tożsamości to także pewien środek ostrożności, który może okazać się niezwykle pomocny w przypadku kolizji drogowej lub zasłabnięcia w miejscu publicznym. 

Czy za granicą trzeba mieć przy sobie dowód osobisty?

Obywatele Unii Europejskiej nie muszą okazywać paszportu ani dowodu osobistego podczas wyjazdu za granicę – dotyczy to oczywiście krajów znajdujących się w strefie Schengen. Istnieje jednak wiele powodów, dla których warto mieć te dokumenty przy sobie. 

Nietrudno wyobrazić sobie okoliczności podczas podróży, kiedy niezbędne będzie potwierdzenie swojej tożsamości – choćby w przypadku zatrzymania przez policję lub podczas wchodzenia na pokład samolotu.

Odwiedzając kraje nienależące do strefy Schengen, niezbędne będzie okazanie dowodu osobistego lub paszportu.

Co z osobami, które na stałe mieszkają poza granicami kraju? Mają one prawo, lecz nie obowiązek posiadania przy sobie dowodu osobistego. 

Za pomocą jakich dokumentów można potwierdzić swoją tożsamość?

Do dokumentów potwierdzających tożsamość i polskie obywatelstwo należą jedynie dowód osobisty oraz paszport. W przypadku cudzoziemców, którzy przebywają w Polsce, za dokument tożsamości mogą służyć karta pobytu, polski dokument tożsamości cudzoziemca lub tymczasowe zaświadczenie tożsamości cudzoziemca.

Czy zamiast dowodu osobistego można okazać prawo jazdy?

Prawo jazdy nie jest uznawane za dokument tożsamości, ponieważ potwierdza ono jedynie czyjąś zdolność do prowadzenia pojazdu. Chociaż zawiera ono podstawowe informacje o posiadaczu takie jak PESEL czy data urodzenia, nie posiada kompetencji do prawomocnego potwierdzenia tożsamości i może służyć jedynie jako dokument pomocniczy.

Za dowód tożsamości nie mogą również służyć karty bankowe, legitymacje czy dokumenty podróży. 

Potwierdzenie tożsamości za pomocą aplikacji mObywatel

Potwierdzić tożsamość można również za pomocą darmowej aplikacji mobilnej mObywatel – będzie to przydatne w każdym miejscu, gdzie wystarczy okazać dokument ze zdjęciem, zatem na poczcie, u lekarza, w sklepie czy w punkcie usługowym, który posługuje się mWeryfikatorem. 

mObywatel zapewnia szybki dostęp do elektronicznych dokumentów, korzystając z aktualnych danych tożsamości, znajdujących się w rejestrach państwowych. Dane te można w każdej chwili wyświetlić na ekranie telefonu.

Aplikacji może używać każdy, kto posiada ważny dowód tożsamości, profil zaufany i jest pełnoletni, nie przyda się ona jednak w trakcie odprawy na lotnisku ani w banku. 

Jakie są konsekwencje nie posiadania przy sobie dowodu osobistego?

Do potwierdzenia tożsamości lub polskiego obywatelstwa posłużyć może paszport lub dokumenty okazane w aplikacji mObywatel. Funkcjonariusz policji, lub inny urzędnik państwowy, upoważniony do legitymowania, może poprosić osobę trzecią o złożenie ustnego lub pisemnego oświadczenia w celu potwierdzenia Twojej tożsamości. 

Co w przypadku, jeżeli w ogóle nie posiadasz ważnego dowodu osobistego? Poza oczywistym problemem związanym z niemożnością dokonywania spraw urzędowych, brak dowodu osobistego może okazać się bardzo kłopotliwy.

Za posiadanie nieważnego dowodu osobistego grozi kara grzywny do 5 000 złotych, uchylanie się od obowiązku wyrobienia ważnego dowodu osobistego może wiązać się natomiast z karą ograniczenia wolności. 

Brak dowodu osobistego za granicą – konsekwencje

Bez ważnego dowodu lub paszportu możesz mieć problem z przekroczeniem granicy innego państwa, zwłaszcza jeśli podróżujesz samolotem. W przypadku, gdy przebywasz w innym kraju bez dokumentów tożsamości, w przypadku wylegitymowania przez policję narażasz się na wysoki mandat, a nawet aresztowanie.

Zdjęcie do dowodu osobistego

Aby wykonać zdjęcie do dowodu osobistego, wcale nie trzeba iść do profesjonalnego fotografa – możesz przygotować je samemu w domu. Wystarczy zdjęcie wykonane telefonem komórkowym, które możesz następnie wgrać do aplikacji PhotoAiD która dobierze kadr oraz dostosuje parametry tak, aby fotografia spełniała wszystkie niezbędne kryteria.

FAQ

Podsumowanie

W Polsce nie ma obowiązku noszenia przy sobie dowodu osobistego, istnieje jednak wiele okoliczności, kiedy warto mieć go przy sobie. Ułatwi to nie tylko zidentyfikowanie Twojej tożsamości, ale może także okazać się pomocne, aby usprawnić postępowanie w przypadku zatrzymania przez policję czy kontrolera biletów.

Każda pełnoletnia osoba ma obowiązek posiadania ważnego dokumentu tożsamości – niezbędne zdjęcia możesz wykonać przy pomocy aplikacji PhotoAiD®.